[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Evren
Dialogue: 0,0:00:02.00,0:00:04.00,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten büyüktür.
Dialogue: 0,0:00:04.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Biz bir galaksi içinde yağıyoruz, Samanyolu galaksisi.
Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Samanyolu galaksisi içinde yaklaşık 100 milyar yıldız var.
Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve eğer bir kamera alır da
Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:14.00,Default,,0000,0000,0000,,gökyüzündeki rastgele bir yere tutar
Dialogue: 0,0:00:14.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,ve enstantanesini açık bırakırsanız
Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,kameranız Hubble Uzay teleskobuna bağlı olduğu sürece
Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,şuna benzer bir görüntü elde edersiniz.
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu baloncukların her biri
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,hemen hemen bizim Samanyolu galaksimiz büyüklüğünde galaksiler --
Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,her bir baloncukta 100 milyar yıldız var.
Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Görülebilir evrende yaklaşık 100 milyar
Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,galaksi mevcut.
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilmeniz gereken tek sayı 100 milyar.
Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin yaşı, yani Big Bang'den şimdiye kadarki zaman
Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:41.00,Default,,0000,0000,0000,,100 milyar köpek yılı.
Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler)
Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar size bizim evrendeki yerimiz hakkında birşey söylüyor.
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Böyle bir resim karşısında yapabileceğiniz şeylerden biri onu takdir etmek.
Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten çok güzel.
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Sıklıkla merak etmişimdir, daha önce
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,hüç görmemiş olmalarına rağmen bozkırda yaşayan atalarımızın
Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,galaksi resimlerini beğenecek şekilde evrimleşmeleri için
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,gereken evrimsel baskı neydi acaba?
Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,AMa bizler onu anlamak da istiyoruz.
Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir kozmolojist olarak, evrenin neden böyle olduğu sorusunu sormak istiyorum.
Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Elimizdeki ipuçlarından biri evrenin zamanla değişiyor olması.
Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu galaksilerden birine bakar ve hızını ölçerseniz,
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,sizden uzaklaştığını fark edersiniz.
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha uzaktaki bir galaksiye bakacak olursanız,
Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,daha da hızlı hareket ettiğini görürsünüz.
Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle bizler evrenin genişlediğini söylüyoruz.
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu şu demek elbette, geçmişte herşey
Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,birbirine daha yakındı.
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçmişte evren çok daha yoğundu,
Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,ve daha da sıcaktı.
Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer cisimleri bir araya sıkıştırırsanız ısı artar.
Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizim açımızdan oldukça mantıklı.
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun kadar mantıklı gelmeyen şey ise şu
Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,evren, eskiden, Big Bang zamanlarında
Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda çok da düzenliydi.
Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunun sürpriz olmadığını düşünebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,BU odadaki hava oldukça düzenli.
Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Şunu diyebilirsiniz;" Belki de kendiliğinden düzenli hale geldi."
Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama Big Bang zamanındaki koşullar çok ama çok daha farklıydı,
Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,şu anda bu odanın koşullarından çok daha farklı.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle, cisimler çok daha yoğundular.
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Cisimlerin çekimsel güçleri
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Big Bangie yakın zamanlarda çok daha fazlaydı.
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Şunu düşünmeniz lazım
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,her biri 100 milyar yıldız içeren
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,yüz milyar galaksimiz var.
Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Erken dönemlerde, bu 100 milyar galaksi
Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,şu kadarcık bir alana sığıyorlardı --
Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,mecazi anlamda değil, gerçekten.
Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sıkışmanın içinde hiç bir düzensizlik
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,olmadığını hayal etmelisiniz,
Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,bir yerdekinden daha fazla sayıda
Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:19.00,Default,,0000,0000,0000,,atom bulunduran hiç bir düzensiz küme olmamış olmalı.
Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü eğer olsaydı, bu noktalar çekimsel güç altında kendi içlerine çökerek
Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,dev kara delikler haline gelirlerdi.
Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Erken dönemlerde evreni düzenli tutmak
Dialogue: 0,0:02:27.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,çok da kolay değil, epey hassas bir sistem gerektiriyor.
Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu, erken evrenin
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,rastgele seçilmediğini gçsteren bir ipucu.
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun bu şekilde olmasını saülayan bir şey vardı.
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Bizler bunun ne olduğunu anlamaya çalışıyoruz.
Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu anlamamızdaki ilk adımı Ludwif Boltzmann attı,
Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,19 yüzyılda yaşamış bir Avusturyalı fizikçi.
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann'ın katkıları entropi kavramını anlamamıza yardımcı oldu.
Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Entropi'yi duymuş olmalısınız.
Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Bazı sistemlerin rastgelelik, karmaşıklık, kaos hali.
Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann bize bir formul verdi --
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,şu anda bu formül mezartaşında kazılı --
Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bu formül entrpinin ne olduğunu rakamlara döküyor.
Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Kısaca şunu gösteriyor
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,entropi, bir sistemin bileşenlerini
Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,makroskopik olarak aynı görünümü bozmadan, siz farkına varmadan
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,yapılabilecek düzenlemelerin toplamıdır.
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu odada hava var, ve sizler
Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:11.00,Default,,0000,0000,0000,,her bir atomun farkında değilsiniz.
Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Düşük entropili bir düzende
Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,böyle görünen az sayıdaki dağılımdan birisi bu.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Yüksek entropili düzende ise
Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,bu şekilde görünen pek çok dağılımdan biri.
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok önemli bir nokta,
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bizim termodinamiğin
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,ikinci yasasını açıklamamıza yardımcı oluyor --
Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,bu yasa, evrende entropinin arttığını söyler,
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,ya da evrenin bir köşesinde yalıtıldığını.
Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Entropinin artmasının nedeni şu,
Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,yüksek entropiye gitme yolları,
Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,düşük entropiye gitme yollarından çok daha fazla sayıda.
Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok güzel bir önsezi, ama
Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,bir şeyi unutuyor.
Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada, bu entropinin gittikçe artması kavramı
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,zaman oku dediğimiz kavramın arkasındaki ana neden,
Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,yani geçmişle gelecek arasındaki fark.
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçmiş ile gelecek arasındaki
Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,her bir farklılık bundan
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,entropi artışından kaynaklanıyor --
Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:57.00,Default,,0000,0000,0000,,yani geçmişi anımsayabilmeniz ama geleceği bilememeniz.
Dialogue: 0,0:03:57.00,0:04:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Önce doğmanız, sonra yaşamanız ve sonunda ölmeniz,
Dialogue: 0,0:04:00.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,hep bu sırayla oluyor,
Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,nedeni artan entropi.
Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann şunu açıkladı, eğer işe düşük entropi ile başlarsanız
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,onun artması son derece doğaldır,
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü entropi artışı ile sonlacak alternatifler çok fazla sayıda.
Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama açıklamadığı bir şey vardı
Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,neden entropi en başta düşüktü?
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Genç evrende entrpğinin düşün olması
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,genç evrenin aslında çok düzenli
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,olmasından kaynaklanıyor.
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu anlamayı çok istiyoruz.
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Bizlerin, kozmoljist olarak işimiz bu.
Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama, ne yazık ki bu soru çok fazla
Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,üzerinde uğraştığımız bir soru değil.
Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu günümüzde yaşayan bir kozmoloğa
Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,"Son zamanlarda uğraştığınız ana
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,sorunlar nelerdir?" diye sorduğunuzda alacağınız yanıtların başında gelmiyor.
Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu durumun ciddi bir sorun olduğunu anlayan insanların başında
Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Richard Feynman vardı.
Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,50 yıl önce bir dizi konuşma yaptı.
Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra "Fizik Kanunlarının Özellikleri"
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,olarak ünlenecek bir grup konuşma yaptı.
Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Caltech üniversitesi öğrencilerine verdiği dersler
Dialogue: 0,0:04:48.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,"Feynman'ın Fizik Üzerine Dersleri" haline geldi.
Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Caltechideki yüksek lisans öğrencilerine verdiği dersler de
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,"Feynman'ın Yerçekimi Dersleri" oldu.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu kitapların her biri, bu konuşmaların her birinde
Dialogue: 0,0:04:57.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,bu bilmecenin altını çizdi:
Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Neden genç evrenin entropisi bu kadar düşüktü?
Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada diyor ki -- yok, aksanını taklit etmeyeceğim --
Dialogue: 0,0:05:04.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,"Bir nedenden ötürü, bir zamanlar,
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,evrenin enerji içeriğinin entropisi çok düşüktü,
Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,o zamandan beri entropi arttı.
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin başlangıcının tarihi ile ilgili gizem
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ortadan kaldırılmadığı sürece, zamanın akışı ile ilgili
Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,bildiğimiz şeyler birer spekülasyondan
Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,öteye gidemez."
Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani, bizim işimiz bu.
Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bilmek istiyoruz. -- bu konuşma 50 yıl önceki bir konuşma.
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Elbette "artık bunu bulmuşuzdur" diye düşünüyor olmalısınız.
Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bunu bulduğumuzu söyleyemeyeceğim size.
Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Sorunun eskisinden daha da kötü
Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,hale gelmesinin nedeni,
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,1998 yılında
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:39.00,Default,,0000,0000,0000,,evren hakkında daha önce bilmediğimiz temel bir şey daha öğrenmiş olmamız.
Dialogue: 0,0:05:39.00,0:05:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun hızlandığını farkettik.
Dialogue: 0,0:05:41.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Evren sadece genişlemiyor,
Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,eğer galaksilere bakarsanız, daha uzağa gidiyorlar.
Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bir milyar yıl sonra gelir tekrar bakarsanız,
Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,daha da hızlı uzaklaştıklarını görürsünüz.
Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Galaksiler birer birer bizden daha uzaklara gidiyorlar.
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle evrenin hızlandığını söylüyoruz.
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin başlangıcındaki düşük entropi sorunun aksine
Dialogue: 0,0:05:57.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,bu konuda tam bir yanıtımız olmasa da,
Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,onu açıklayacak iyi bir teorimiz var.
Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu teori doğruysa elbet,
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,teorinin adı Karanlık Enerji Teorisi.
Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Uzayın kendisinin bir enerjisi olduğuna dayalı.
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Uzaydaki her bir santimetreküp,
Dialogue: 0,0:06:11.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,içinde bir madde barındırsa da,
Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,içinde parçacıklar, cisimle, radyasyon ya da neyse olsun olmasın
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,enerji içeriyor, hatta uzayın kendisinin bir enerjisi var.
Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Einstein'a göre bu enerji,
Dialogue: 0,0:06:20.00,0:06:23.00,Default,,0000,0000,0000,,evrene itici bir güç veriyor.
Dialogue: 0,0:06:23.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Galaksileri birbirinden uzaklaştıran,
Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,onları iten enerji de bu.
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü karanlık enerji, madde veya radyasyonun aksine,
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,evren genişledikçe seyrelmiyor.
Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Her bir santimetrekipteki enerji miktarı
Dialogue: 0,0:06:35.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,sabit kalıyor,
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,evren gittikçe genişliyor olsa bile.
Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu durumun evrenin ilerde
Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,başına gelecekler üzerinde çok öenmli bir etkisi var.
Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, evren sonsuza dek genişlemeye devam edecek.
Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben sizin yaşlarınızda iken,
Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,evrenin ne yapacağını bilemiyorduk.
Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle bazıları evrenin ileride içine çökerek küçüleceğine inanıyorlardı.
Dialogue: 0,0:06:54.00,0:06:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Einstein bu fikre çok sıcak bakıyordu.
Dialogue: 0,0:06:56.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama karanlık enerji orada, ve bir yere de gitmiyor,
Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle evren sonsuza dek genişlemeye deva edecek.
Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçmişte 14 milyar yıl var,
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ya da 100 milyar köpek yılı,
Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,ama geleceğindeki süre sonsuz.
Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bütün bunlara rağmen, bizler için
Dialogue: 0,0:07:12.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,evren sonlu görünüyor.
Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Uzak sonlu ya da sonsuz olabilir,
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ama evren hızlandığı iin
Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:20.00,Default,,0000,0000,0000,,bizim görmediğimiz ve ileride de
Dialogue: 0,0:07:20.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,asla göremeyeceğimiz kısımlar var.
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bizim evrende uaşabileceğimiz alan sınırlı,
Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,hatta bir ufukla sınırlı.
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Her ne kadar zaman sonsuza dek gitse de,
Dialogue: 0,0:07:28.00,0:07:30.00,Default,,0000,0000,0000,,uzay bizim için sonsuz değil.
Dialogue: 0,0:07:30.00,0:07:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak da, boş uzayın bir ısısı var.
Dialogue: 0,0:07:33.00,0:07:35.00,Default,,0000,0000,0000,,1970'lerde Stephen Hawking bizlere
Dialogue: 0,0:07:35.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,kara deliklerin, her ne kadar onları kara düşünseniz de
Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,radyasyon yaydığını söylemişti,
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:41.00,Default,,0000,0000,0000,,quantim mekaniğini göz önüne alırsanız durum bu.
Dialogue: 0,0:07:41.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Kara delik etrafındaki uzay-zamanın eğimi
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:47.00,Default,,0000,0000,0000,,quantum mekanik dalgalanmalarını canlandırıyor,
Dialogue: 0,0:07:47.00,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,böylece kara delik ışınım yayıyor.
Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Hawking ve Gary Gibbons tarafından yapılan hesaplamalar
Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,şunu gösterdi, eğer boş uzayda karanlık enerji varsa,
Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,tüm evren ışınım salıyor.
Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Boş uzayın enerjisi
Dialogue: 0,0:08:00.00,0:08:02.00,Default,,0000,0000,0000,,kuantum dalgalanmalarını canlandırıyor.
Dialogue: 0,0:08:02.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani her ne kadar evren sonsuza kadar sürerken,
Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,bildiğimiz maddeler ve radyasyon gittikçe azalıp zayıflayacak,
Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,ama her zaman bir ışınım, bir tür
Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,termal dalgalanma kalacak,
Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,bomboş uzayda bile.
Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu une benziyor,
Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:17.00,Default,,0000,0000,0000,,evren bir kutu dolusu gaz gibi
Dialogue: 0,0:08:17.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,sonsuza dek devam edecek.
Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunun sonuçları neler?
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuyu Boltzmann 19 yüzyılda irdeledi.
Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dedi ki, entropi artıyor
Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü entropinin artması için pek çok ama pek çok
Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,farklı yol var, ama entropinin azlaması için böyle değil durum.
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu biraz sıkıntılı bir ifade.
Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen entropi artacak,
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bu olasılık oldukça fazla.
Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani pek düşünüp dert etmeye değmez --
Dialogue: 0,0:08:41.00,0:08:45.00,Default,,0000,0000,0000,,bu odadaki havanın odanın bir tarafında kümelenmesi ve bizim boğulmamız
Dialogue: 0,0:08:45.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,oldukça, oldukça düşük bir ihtimal.
Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama eğer kapılaı kapar ve bizleri burada
Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,sonsuza dek tutacak olursanız, geçekten sonsuza dek,
Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,bu olacaktır.
Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu odadaki moleküllerin bir şekilde bulunacakları her tür
Dialogue: 0,0:08:55.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,kombinasyon sonuçta ortaya çıkacaktır,
Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,uzun zaman diliminde bu olacaktır.
Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann diyor ki, bakın ile termak eşitlikte bir evren ile
Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,başlayabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun Big Bang hakkında bir bilgisi yoktu, evrenin genişlediğinden de haberdar değildi.
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Uzay ve evrenin İsaac Newton tarafından açıklandığını düşünüyordu:
Dialogue: 0,0:09:11.00,0:09:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Değişmezdileri, sonsuza dek ortalıkta olacaklardı.
Dialogue: 0,0:09:13.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun kafasındaki ideal evren
Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,hava moleküllerinin her yere eşit oranda dağıldığı yapıya benzer bir yapıdaydı --
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,tüm molekillerin dağıldığı bir yapı.
Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama eğer Boltzmann iseniz, şunu bilirsiniz ki,
Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:26.00,Default,,0000,0000,0000,,eğer yeterince uzun beklerseniz, bu moleküllerin rastlantısal dalgalanmaları
Dialogue: 0,0:09:26.00,0:09:28.00,Default,,0000,0000,0000,,eninde sonunda onları daha düşük
Dialogue: 0,0:09:28.00,0:09:30.00,Default,,0000,0000,0000,,entropi yapısına sahip düzenlemelere götürecektir.
Dialogue: 0,0:09:30.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu olduğunda da, olayın doğası gereği,
Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:34.00,Default,,0000,0000,0000,,tekrar genişleyecekler.
Dialogue: 0,0:09:34.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani aslında entropi her zaman kesintisiz olarak artmıyor --
Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,arada düşük entropiye giden dalgalanmalar da oluyor,
Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,daha organize durumlara giden dalgalanmalar.
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu doğru ise,
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann çok modern iki fikrin
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,fikir babası olmuş durumda--
Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,"çoklu evren" ve "insana bağımlılık presibi".
Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Diyor ki, termal denge ile ilgili sorun
Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:54.00,Default,,0000,0000,0000,,bizim orada yağayamıyor olmamız.
Dialogue: 0,0:09:54.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Anımsayın, yaşam zaman akışına ihtiyaç duyar.
Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer termal denge durumunda yaşıyor olsaydık,
Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:01.00,Default,,0000,0000,0000,,bilgiyi işleyemez, yürüyemez, konuşamaz
Dialogue: 0,0:10:01.00,0:10:03.00,Default,,0000,0000,0000,,hatta bilgiyi işleyemezdik.
Dialogue: 0,0:10:03.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,yani eğer çok ama çok büyük bir evren düşünürseniz,
Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,birbirine rastgele çarpan parçacıkların
Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,bulunduğu sonsuz büyüklikte bir evren,
Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,sonuçta daha düşük entropili durumlara ufak da olsa dalgalanmalar olacaktır,
Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,daha sonra da eski haline dönecektir.
Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama berbaerinde daha büyük dalgalanmalar da olacaktır.
Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadiren bu dalgalanmalar bir gezegen
Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ya da bir yıldız, bir galaksi
Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,veya yüz milyar galaksinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann diyor ki,
Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,bizler, bu çoklu evrenin bir dizi büyük partikül
Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:30.00,Default,,0000,0000,0000,,dalgalanmaları olan ve yaşamın mümkün olduğu
Dialogue: 0,0:10:30.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,bir bölgesindeyiz.
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Burası entropinin düşük olduğu bir bölge.
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Belki de bizim evrenimiz arada olan şeylerden
Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,yanlızda bir tanesi.
Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi size bir ödev, bunu iyice düşünün
Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,derinlemesine, ne anlama geldiğini anlatmaya çalışın.
Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Carl Sagan bir zamanlar şu meşhur lafı söylemişti:
Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,"Elmalı turta yapmak için,
Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,önce evreni icat etmeniz gerekir."
Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama söylediği doğru değil.
Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Boltzmann'ın modeline göre, eğer elmalı turta yapmak isterseniz
Dialogue: 0,0:10:55.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,önce atomların rastgele tesadüfi hareketlerinin size
Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,bir elmalı turta yapacağı anı beklemeniz gerekli.
Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu durum, aynı atomların rastgele hareketlerinin
Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,size bir elma bahçesi, biraz şeker,
Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,bir fırın ortaya çıkarmasından
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bunları kullanarak elmalı turta pişirmenizdeni
Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,çok daha yüksek olasılıkla ve sık ortaya çıkacaktır.
Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu model öngörülerde bulunuyor.
Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu öngörülere göre bizi ortaya çıkaran
Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,dalgalanmalar minimal dalgalar.
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Şu an içinde bulunduğumuz odanın var olduğunu
Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,ve gerçek olduğunu hayal edelim,
Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,hatta sadece hayal değil,
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,bu odanın dışında da Caltech diye bir şey olduğunu
Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,onun ötesinde Amerika Birleşik Devletleri ve hatta Samanyolu galaksisi olduğunu varsayalım
Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,bu imgelerin beyninizde rastgele oluşan dalgalanmalarla ortaya çıkması
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,her birinin ayrı ayrı oluşan dalgalarla var olmasından,
Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Caltech'i Amerika'yı, hatta galaksiyi oluşturmasından çok daha kolay.
Dialogue: 0,0:11:39.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Güzel haber şu ki,
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle bu varsayım doğru değil.
Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu senaryoya göre bizler minimal dalgalanma olmalıyız.
Dialogue: 0,0:11:47.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Bizim galaksimizi bir kenara bırakacak olsanız bile
Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:51.00,Default,,0000,0000,0000,,diğer 100 milyar galaksiyi bu şekilde elde edemezsiniz.
Dialogue: 0,0:11:51.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Feynman da bunu anlamıştı.
Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Dedi ki " Dünyanın bir dalgalanma olduğu hipotezinden
Dialogue: 0,0:11:57.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,yola çıkarsak ve
Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:01.00,Default,,0000,0000,0000,,daha önce dünyanın hiç bilmediğimiz bir yerine bakarsak,
Dialogue: 0,0:12:01.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,onu karmakarışık görürüz, daha önce gördüklerimizden farklı --
Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:05.00,Default,,0000,0000,0000,,yüksek entropili.
Dialogue: 0,0:12:05.00,0:12:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bizim mevcut düzenimiz bir dalgalanmalaya bağlı ise
Dialogue: 0,0:12:07.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,sadece fark ettiğimiz nokta dışında herhangi bir düzen görmiyor olmamız gerekir.
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle evrenin bir dalgalanma olmadığı sonucuna varabiliriz.
Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok iyi. Şİmdi sorumuz şu, bunların hangisi doğru cevap?
Dialogue: 0,0:12:16.00,0:12:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer evren bir dalgalanma değilse,
Dialogue: 0,0:12:18.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,neden genç evren düşük entropili idi?
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Size bu sorunun yanıtını vermeyi çok isterdim ama vaktim doluyor.
Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler)
Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekte var olan evren ile, bugün burada
Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:30.00,Default,,0000,0000,0000,,size anlattığımız evreni karşılaştıralım.
Dialogue: 0,0:12:30.00,0:12:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Size bu resmi gösterdim.
Dialogue: 0,0:12:32.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Evren son 10 milyar yıldır genişliyor.
Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Gittikçe soğuyor.
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama evrenin geleceği hakkında daha çok öngörüde bulunmak için
Dialogue: 0,0:12:38.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,epey bilgiye sahibiz.
Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer karanlık madde ortalarda olmayı sürdürürse
Dialogue: 0,0:12:42.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,etrafımızdaki yıldızların yakıtları bitecek, yanmayı bırakacaklar.
Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Birer karadelik haline gelecekler.
Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,İçinde karadelikten başka birey kalmamış olan
Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,bir evrende yaşayacağızç
Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu evren 100 üzeri 10 yıl sürecek --
Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,şu anki genç evrenimizden çok daha yaşlı olacak.
Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Gelecek, geçmişten çok daha uzun sürecek.
Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama kara delikler bile sonsuza dek sürmezler.
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Zamanla yok olacaklar,
Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:05.00,Default,,0000,0000,0000,,ve sonunca sadece bomboş bir uzay kalacak.
Dialogue: 0,0:13:05.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Boş uzay, sonsuza dek devam edebilir.
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama fark ettiyseniz, boş uzayda da ışınım olduğundan
Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,aslında orada da termal dalgalanmalar olacak,
Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,ve olası pekçok farklı kombinasyonlar
Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,arasında, boş uzayın izin verdiği
Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,serbestlik derecesi ile sınırlı olarak gidip geliyor olacak.
Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani, her ne kadar evren sonsuza dek sürse bile
Dialogue: 0,0:13:23.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,evrende ortaya çıkma ihtimali olan
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,şeylerin sayısı sonsuz değil.
Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar bir zaman dilimi içinde olacaklar,
Dialogue: 0,0:13:29.00,0:13:32.00,Default,,0000,0000,0000,,120 üzeri 10 üzeri 10 sayısına eşit.
Dialogue: 0,0:13:32.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi size iki soru.
Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi: Eğer evren 120 üssü 10 üssü 10 yıl boyunca var olacaksa
Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:39.00,Default,,0000,0000,0000,,bizler neden
Dialogue: 0,0:13:39.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,onun ilk 14 milyarlık kısmında ortaya çıktık?
Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Big Bang'i takiben gelen sıcak, rahat süreç içinde.
Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Neden boş uzayda değiliz?
Dialogue: 0,0:13:47.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Şunu düşünüyor olbilirsiniz, "Orada yaşayabilecek bir yer yok."
Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu doğru değil.
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Boşluk içinden köken alan, rastlantısal bir dalgalanma olabilirdiniz.
Dialogue: 0,0:13:53.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Neden olmadınız?
Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Size bir başka ödev daha.
Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Başta söylediğim gibi, cevabı ben de bilmiyorum.
Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle size benim en sevdiğim senaryodan bahsedeceğim.
Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Böyle olabilir de. Bir açıklaması yok.
Dialogue: 0,0:14:05.00,0:14:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin kabul etmeniz gereken ve soru sormanızı durduran
Dialogue: 0,0:14:07.00,0:14:10.00,Default,,0000,0000,0000,,tuhaf bir kaba kuvveti var.
Dialogue: 0,0:14:11.00,0:14:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Belki de Big Bang
Dialogue: 0,0:14:13.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,evrenin başlangıcı değildi.
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Yumurta, sağlam bir yumurta düşük entropili bir yapıya sahiptir.
Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ama buzdolabınızı açıtğınızda,
Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:22.00,Default,,0000,0000,0000,,"Vay canına, buzdolabını açınca
Dialogue: 0,0:14:22.00,0:14:24.00,Default,,0000,0000,0000,,içinde bu düşük entropili yapıyı bulmak çok şaşırtıcı" demiyoruz.
Dialogue: 0,0:14:24.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünki yumurta kapalı bir sistem değil;
Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,bir tavuktan çıkıyor.
Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:33.00,Default,,0000,0000,0000,,belki evren de evrensel bir tavuktan çıkıyor.
Dialogue: 0,0:14:33.00,0:14:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Belki de fizik kurallarından köken alan bir şey
Dialogue: 0,0:14:35.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,doğal olarak bizimki gibi düşük
Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,entrpi yapısında olan evrenleri
Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,ortaya çıkarıyor.
Dialogue: 0,0:14:42.00,0:14:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu doğru ise, bu birden fazla defa olacaktır;
Dialogue: 0,0:14:44.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,bu durumda bizler de çoklu evrenin bir parçası haline gelmiş oluyoruz.
Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Benim en sevdiğim senaryo bu.
Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki organizatörler konuşmamı cesur bir
Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,spekülasyonla bitirmemi istediler
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:57.00,Default,,0000,0000,0000,,öyle ki tarih beni haklı çıkarsın.
Dialogue: 0,0:14:57.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Bundan 50 yıl sonra,
Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,benim çılgın fikirlerim bilimsel çevreler ve diğer merciler
Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:05.00,Default,,0000,0000,0000,,tarafından bilimsel gerçekler olarak kabul edilecek.
Dialogue: 0,0:15:05.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Hepimiz bizim küçük evrenimizin
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,çok daha biyik bir çoklu evrenin bir parçası olduğuna inanıyor olacağız.
Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha da iyisi, Big Bang sırasında neler olduğunu
Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:15.00,Default,,0000,0000,0000,,teroik olarak anlıyor olacağız
Dialogue: 0,0:15:15.00,0:15:17.00,Default,,0000,0000,0000,,böylece gözlemlerimizi karşılaştırabileceğiz.
Dialogue: 0,0:15:17.00,0:15:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir tahmin. Yanılıyor olabilirim.
Dialogue: 0,0:15:19.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama insan ırkı olarak evrenin nasıl olduğunu
Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:23.00,Default,,0000,0000,0000,,nasıl ortaya çıktığımızı,
Dialogue: 0,0:15:23.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,evrenin nasıl oluştuğunu çok uzun yıllardır düşünüyoruz.
Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Günün birince bunun cevabını bulabileceğimizi düşünmek bile heyecan verici.
Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler.
Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:33.00,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)