1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Vũ trụ

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
thật sự rất lớn.

3
00:00:04,000 --> 00:00:07,000
Chúng ra sống trong một thiên hà có tên gọi là Ngân Hà.

4
00:00:07,000 --> 00:00:10,000
Có khoảng một trăm tỷ ngôi sao trong Ngân Hà.

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
Và nếu bạn cầm một chiếc máy ảnh

6
00:00:12,000 --> 00:00:14,000
hướng nó ra một phần bất kỳ của bầu trời

7
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
và giữ cửa chớp mở

8
00:00:16,000 --> 00:00:19,000
chừng nào máy ảnh của bạn còn được gắn với Kính Thiên Văn Vũ Trụ Hubble

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
nó sẽ cho thấy thứ như thế này.

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Mỗi một đốm màu nho nhỏ ở đây

11
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
là một thiên hà xấp xỉ cỡ Ngân Hà của chúng ta -

12
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
nghĩa là một trăm tỷ ngôi sao nằm trong mỗi đốm màu đó.

13
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
Có tới khoảng một trăm tỷ thiên hà

14
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
trong vũ trụ biểu kiến.

15
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
100 tỷ là con số duy nhất bạn cần biết.

16
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
Tuổi của vũ trụ, tính từ Vụ Nổ Lớn cho tới nay,

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
là một trăm tỷ năm xét theo tuổi chó.

18
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
(Cười)

19
00:00:43,000 --> 00:00:46,000
Điều đó sẽ cho bạn biết về vị trí của chúng ta trong vũ trụ.

20
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
Việc bạn có thể làm với bức tranh cỡ này đơn giản là chiêm ngưỡng nó.

21
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Đẹp tuyệt vời.

22
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Tôi thường tự hỏi: áp lực tiến hóa là cái gì

23
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
đã khiến tổ tiên của chúng ta ở vùng Veldt - cái nôi của loài người - thích nghi và tiến hóa

24
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
đến độ có thể thật sự thưởng thức bức hình về các thiên hà

25
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
khi mà họ chẳng có gì cả.

26
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
Nhưng chúng ta cũng muốn hiểu điều đó.

27
00:01:02,000 --> 00:01:06,000
Với vai trò nhà vũ trụ học, tôi muốn hỏi: tại sao sao vũ trụ lại như thế này?

28
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
Một manh mối quan trọng chúng ta có, đó là vũ trụ biến đổi theo thời gian.

29
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Nếu bạn nhìn một trong số các thiên hà này và đo vận tốc của nó,

30
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển xa khỏi bạn.

31
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Và nếu bạn nhìn một thiên hà ở xa hơn,

32
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển nhanh hơn.

33
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Vì vậy chúng ta nói vũ trụ đang phình ra.

34
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Dĩ nhiên, điều đó có nghĩa là trong quá khứ,

35
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
mọi thứ gần nhau hơn.

36
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
Trong quá khứ, vũ trụ đông đúc hơn,

37
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
và cũng nóng hơn.

38
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Nếu bạn dồn mọi thứ lại với nhau, nhiệt độ sẽ tăng lên.

39
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Cái đó dễ hiểu.

40
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Điều khó hiểu là

41
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
vũ trụ trong những thời khắc đầu tiên, gần Vụ Nổ Lớn,

42
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
lại rất, rất mịn.

43
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
Có thể bạn nghĩ rằng điều đó chẳng có gì phải ngạc nhiên.

44
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Không khí trong căn phòng này rất mịn.

45
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
Bạn có thể nói "Ừ, có lẽ mọi thứ tự làm chúng mịn ra."

46
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Nhưng các điều kiện gần Vụ Nổ Lớn rất, rất khác

47
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
so với các điều kiện của không khí trong căn phòng này.

48
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Cụ thể là mọi thứ đậm đặc hơn nhiều.

49
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
Lực hấp dẫn của mọi thứ

50
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
mạnh hơn nhiều tại thời điểm gần Vụ Nổ Lớn.

51
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Điều bạn phải nghĩ đến là

52
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
chúng ta có một vũ trụ với một trăm tỷ thiên hà,

53
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
mỗi thiên hà chứa một trăm tỷ sao.

54
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
Trong những thời khắc đầu tiên, cả trăm tỷ thiên hà đó

55
00:02:06,000 --> 00:02:09,000
được nén lại trong một phạm vi lớn cỡ này -

56
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
nghĩa đen đấy, ở những thời điểm đầu tiên.

57
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
Và bạn phải hình dung rằng việc nén lại đó

58
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
không có một lỗi nào,

59
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
không có bất kỳ điểm nhỏ nào

60
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
lại có nhiều hơn một vài nguyên tử hơn điểm khác.

61
00:02:19,000 --> 00:02:22,000
Bởi nếu thế, chúng sẽ đổ sụp dưới tác dụng của lực hấp dẫn

62
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
tạo thành một hố đen khổng lồ.

63
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
Giữ cho vũ trụ hết sức mịn ở thời điểm ban đầu

64
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
không hề dễ, đó là một sự sắp xếp tinh vi.

65
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Đấy là manh mối

66
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
cho thấy vũ trụ buổi ban đầu không phải được sắp xếp ngẫu nhiên.

67
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Có điều gì đó đã khiến mọi sự theo hướng ấy.

68
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Chúng ta muốn biết đó là gì.

69
00:02:37,000 --> 00:02:40,000
Một phần hiểu biết của chúng ta về điều này được đưa ra bởi Ludwig Boltzmann,

70
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
nhà vật lý học người Áo ở thế kỷ 19.

71
00:02:43,000 --> 00:02:46,000
Đóng góp của Boltzmann là ở chỗ ông ấy giúp ta hiểu về entropy.

72
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
Bạn đã nghe về entropy.

73
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
Nó là tính ngẫu nhiên, tính lộn xộn, tính hỗn loạn của một số hệ thống.

74
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
Boltzmann đã đưa ra một công thức -

75
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
hiện giờ được khắc trên bia mộ của ông -

76
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
công thức giúp định lượng entropy.

77
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Về cơ bản mà nói

78
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
entropy là số lượng các cách

79
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
mà chúng ta có thể sắp xếp các hợp phần của hệ thống sao cho bạn không chú ý,

80
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
sao cho nhìn bằng mắt thường nó không hề thay đổi.

81
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
Nếu xét về không khí trong phòng này,

82
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
bạn không chú ý đến từng nguyên tử đơn lẻ.

83
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
Một tổ hợp entropy thấp

84
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
là tổ hợp mà chỉ có một số cách sắp xếp để nó trông y hệt như thế.

85
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Một tổ hợp entropy cao

86
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
là tổ hợp có nhiều cách sắp xếp để trông nó không đổi.

87
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
Đây là kiến thức có tính quan trọng chủ yếu,

88
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
vì nó giúp ta giải thích

89
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
nguyên lý thứ hai của nhiệt động lực học -

90
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
nguyên lý nói rằng entropy tăng trong vũ trụ,

91
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
hoặc trong một phần riêng rẽ của vũ trụ.

92
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
Lý do của sự tăng entropy

93
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
đơn giản là bởi có nhiều hơn nhiều các cách

94
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
để đạt mức entropy cao hơn là entropy thấp.

95
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Đây là một hiểu biết tuyệt vời,

96
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
nhưng nó bỏ qua điều gì đó.

97
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
Nhân tiện đây, hiểu biết về sự tăng entropy này

98
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
nằm sau cái mà chúng ta gọi là mũi tên thời gian,

99
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
sự khác biệt giữa quá khứ và tương lai

100
00:03:48,000 --> 00:03:50,000
Mọi sự khác biệt

101
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
giữa quá khứ và tương lai

102
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
là bởi entropy đang tăng lên -

103
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
thực tế là bạn có thể nhớ quá khứ chứ không phải tương lai.

104
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Thực tế là bạn được sinh ra, rồi sống, rồi chết,

105
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
luôn luôn theo thứ tự đó,

106
00:04:02,000 --> 00:04:04,000
là bởi entropy đang tăng lên.

107
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Boltzmann giải thích rằng nếu bắt bắt đầu với entropy thấp,

108
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
thì lẽ tự nhiên là nó tăng lên,

109
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
bởi vì có nhiều hơn các cách để đạt entropy cao.

110
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
Điều mà ông ấy không giải thích là

111
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
tại sao ban đầu entropy lại thấp như vậy.

112
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Cái thực tế rằng entropy của vũ trụ thấp

113
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
là sự phản ánh cho thực tế

114
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
là vũ trụ buổi ban đầu rất, rất mịn.

115
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
Chúng ta muốn hiểu điều đó.

116
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Đấy là việc của các nhà vũ trụ học chúng tôi.

117
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
Không may, đó không thật sự là chủ đề

118
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
mà chúng tôi đã dành đủ sự chú ý cho.

119
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
Đấy không phải là một trong những điều đầu tiên người ta sẽ nói,

120
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
nếu bạn hỏi một nhà vũ trụ học hiện đại,

121
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
"Những vấn đề nào chúng ta đang cố gắng giải quyết vậy?"

122
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Một trong số những người hiểu rằng đây là một vấn đề

123
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
là Richard Feynman.

124
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
50 năm trước, ông ấy đã trình bày một loạt các bài giảng khác nhau,

125
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Ông đã trình bày các bài giảng nổi tiếng

126
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
thứ đã trở thành "Đặc tính của nguyên lý vật lý."

127
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Ông giảng cho sinh viên Caltech

128
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
và chúng trở thành "Bài giảng Feynman về Vật lý."

129
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
Ông giảng cho sinh viên đã tốt nghiệp của Caltech

130
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
và chúng trở thành "Bài giảng Feynmann về Hấp dẫn."

131
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Trong mỗi một cuốn sách, mỗi một nhóm bài giảng,

132
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
ông nhấn mạnh vấn đề khó hiểu này:

133
00:04:59,000 --> 00:05:02,000
Tại sao vũ trụ ở buổi ban đầu lại có entropy nhỏ như vậy?

134
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
Và ông nói - Tôi không giả giọng đâu nhé -

135
00:05:04,000 --> 00:05:07,000
ông nói, "Vì lý do nào đó, vũ trụ ở một giai đoạn

136
00:05:07,000 --> 00:05:10,000
có entropy rất thấp bởi năng lượng nội tại của nó,

137
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
và từ lúc đó, entropy đã tăng lên.

138
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
Mũi tên thời gian không thể được hiểu hoàn toàn

139
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
cho tới khi bí ẩn về khởi đầu của lịch sử vũ trụ

140
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
được bóc tách xa hơn

141
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
đi từ suy đoán tới thấu hiểu."

142
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Và đó là việc của chúng tôi.

143
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
Chúng ta muốn biết - câu hỏi đó từ 50 năm trước, bạn đang nghĩ "Chắc là

144
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
đến nay chúng ta đã tìm ra rồi."

145
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Nói đến nay chúng ta đã tìm ra là không đúng.

146
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Lý do khiến vấn đề tệ hơn

147
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
chứ không khá hơn

148
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
là bởi vì năm 1998

149
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
chúng ta phát hiện một điều cốt yếu của vụ trũ mà trước đó chưa biết.

150
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
Chúng ta biết rằng nó có gia tốc.

151
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
Vũ trụ không chỉ đang phình ra.

152
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Nếu bạn nhìn thiên hà này, nó đang di chuyển ra xa.

153
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Nếu bạn đi đến đến một tỷ năm sau và nhìn lại nó,

154
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển nhanh hơn.

155
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Tất cả các thiên hà đang di chuyển khỏi chúng ta càng ngày càng nhanh.

156
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Vì vậy ta nói vũ trụ đang gia tốc dương.

157
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Không như entropy thấp ở vũ trụ buổi ban đầu,

158
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
mặc dù chúng ta không biết câu trả lời cho điều này,

159
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
ít nhất chúng ta có một lý thuyết hay có thể giải thích nó,

160
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
nếu lý thuyết này đúng,

161
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
đó là lý thuyết về năng lượng tối.

162
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
Đấy là ý tưởng rằng chân không có năng lượng tự thân.

163
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Trong mỗi xentimét khối của không gian,

164
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
bất kể có thứ gì hay không,

165
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
bất kể có các hạt, vật chất, bức xạ hoặc cái gì khác hay không,

166
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
vẫn có năng lượng, kể cả trong chính bản thân không gian.

167
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
Và năng lượng này, theo Einstein,

168
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
giải phóng sức ép vào vũ trụ.

169
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
Nó là xung lực vĩnh cửu

170
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
đã đẩy các thiên hà tách khỏi nhau.

171
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
Bởi vì năng lượng tối, không như vật chất hay bức xạ,

172
00:06:30,000 --> 00:06:33,000
không mất dần khi vũ trụ phình ra.

173
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
Số năng lượng trong mỗi xentimét khối

174
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
giữ nguyên,

175
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
kể cả khi vũ trụ càng ngày càng lớn.

176
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Điều này dẫn đến những hàm ý quan trọng

177
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
về việc vụ trụ sẽ ra sao trong tương lai.

178
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Một điều là: vũ trụ sẽ phình mãi mãi.

179
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Hồi tôi bằng tuổi bạn,

180
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
chúng ta không biết vũ trụ sẽ tiếp diễn ra sao.

181
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
Một số người nghĩ rằng trong tương lai vũ trụ sẽ tái sụp đổ.

182
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
Einstein tin vào ý tưởng này.

183
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
Nhưng nếu có năng lượng tối, và nó không biến mất,

184
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
thì vũ trụ sẽ cứ tiếp tục phình ra, mãi mãi và mãi mãi.

185
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
14 tỷ năm đã tồn tại,

186
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
100 tỷ năm theo tuổi chó,

187
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
nhưng trong tương lai, số năm tồn tại là vô hạn.

188
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
Trong lúc ấy, với tất cả ý nghĩa và mục đích,

189
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
đối với chúng ta, không gian vũ trụ có vẻ giới hạn.

190
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
Không gian có thể giới hạn hoặc vô hạn,

191
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
nhưng vì vũ trụ đang gia tốc,

192
00:07:18,000 --> 00:07:20,000
nên có những phần của vũ trụ chúng ta không thể thấy

193
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
và sẽ không bao giờ thấy.

194
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Có một phạm vi nhất định của không gian nơi chúng ta đến được

195
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
bao quanh bởi đường chân trời.

196
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Vì vậy mặc dù thời gian tiếp diễn mãi,

197
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
đối với chúng ta, không gian có giới hạn.

198
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
Điều cuối cùng, chân không có nhiệt độ.

199
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Trong những năm 1970, Stephen Hawking đã cho chúng ta biết

200
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
rằng hố đen, mặc dầu bạn nghĩ nó đen,

201
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
lại thực sự phát ra bức xạ,

202
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
khi bạn xét dưới góc độ cơ học lượng tử.

203
00:07:41,000 --> 00:07:44,000
Đường cong không-thời gian quanh hố đen

204
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
mang tới dao động cơ học lượng tử

205
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
và hố đen phát xạ.

206
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Tính toán tương tự một cách chính xác bởi Hawking và Gary Gibbons

207
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
chỉ ra rằng, nếu có năng lượng tối trong chân không,

208
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
thì toàn bộ vũ trụ đều phát xạ.

209
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Năng lượng trong chân không

210
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
mang tới các dao động lượng tử.

211
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
Và kể cả nếu vũ trụ sẽ trường tồn vĩnh viễn,

212
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
các vật chất và bức xạ thông thường mất dần đi,

213
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
sẽ luôn luôn còn một số bức xạ,

214
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
một số thăng giáng nhiệt,

215
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
kể cả trong chân không.

216
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
Vậy điều này có nghĩa là

217
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
vũ trụ giống như một hộp khí

218
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
tồn tại vĩnh viễn.

219
00:08:19,000 --> 00:08:21,000
Ồ, vậy thì hàm ý của điều này là gì?

220
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
Hàm ý đó được nghiên cứu bởi Boltzmann hồi thế kỷ 19.

221
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Ông nói, à, entropy tăng

222
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
bởi có nhiều hơn nhiều các cách

223
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
để vũ trụ có entropy cao hơn là có entropy thấp.

224
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
Nhưng đấy là phát biểu mang tính xác suất.

225
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
Nó chắc chắn sẽ tăng,

226
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
và xác suất lớn vô cùng.

227
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Đó không phải là điều bạn cần lo lắng -

228
00:08:41,000 --> 00:08:45,000
như việc không khí trong phòng này sẽ tụ tập vào một góc và làm chúng ta chết nghẹt.

229
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
Điều đó gần như không thể xảy ra.

230
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
Trừ khi họ khóa cửa lại

231
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
và nhốt chúng ta ở đây mãi mãi,

232
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
điều đó sẽ xảy ra liền.

233
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
Mọi thứ được cho phép,

234
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
mọi hình thể được cho phép có thể tạo ra bởi các phân tử trong căn phòng này,

235
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
sẽ dần dần được tạo ra.

236
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
Vì thế Boltzmann nói, nhìn kìa, bạn có thể bắt đầu với một vũ trụ

237
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
ở trạng thái cân bằng nhiệt.

238
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
Ông không biết về Vụ Nổ Lớn, không biết về sự phình của vũ trụ.

239
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
Ông nghĩ rằng không gian và thời gian được giải thích theo Isaac Newton -

240
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
chúng là tuyệt đối, không bao giờ thay đổi.

241
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
Do đó ý tưởng của ông về vũ trụ tự nhiên

242
00:09:15,000 --> 00:09:18,000
là vũ trụ trong đó các phân tử khí trải đều ở mọi nơi -

243
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
các phân tử trải đều.

244
00:09:20,000 --> 00:09:23,000
Nhưng nếu bạn là Boltzmann, bạn sẽ biết rằng, nếu bạn chờ đủ lâu,

245
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
các dao động ngẫu nhiên của các phân tử đó

246
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
đôi lúc sẽ đưa chúng

247
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
tới dạng entropy thấp hơn.

248
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
Và rồi, tất nhiên, xét theo lẽ thường,

249
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
chúng sẽ phình trở lại.

250
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
Vậy là entropy không phải là luôn tăng -

251
00:09:36,000 --> 00:09:39,000
bạn có thể có các dao động chuyển thành entropy thấp

252
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
các trạng thái được tổ chức cao hơn.

253
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
Mà nếu điều đó là thật,

254
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
thì Boltzmann đã phát minh ra

255
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
hai ý tưởng nghe rất hiện đại -

256
00:09:47,000 --> 00:09:50,000
đó là đa vũ trụ và nguyên lý nhân quan.

257
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Ông nói, vấn đề với cân bằng nhiệt

258
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
là chúng ta không thể sống ở đó.

259
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
Nhớ rằng, bản thân cuộc sống phụ thuộc vào mũi tên thời gian.

260
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Chúng ta sẽ không thể nào xử lý thông tin,

261
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
chuyển hóa năng lượng, đi lại và trò chuyện,

262
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
nếu chúng ta sống trong cân bằng nhiệt.

263
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Vậy nếu bạn hình dung một vũ trụ vô cùng lớn

264
00:10:05,000 --> 00:10:07,000
một vũ trụ lớn vô hạn,

265
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
với các phần nhỏ ngẫu nhiên đâm vào nhau,

266
00:10:09,000 --> 00:10:12,000
thỉnh thoảng sẽ có các dao động nhỏ trong trạng thái entropy thấp,

267
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
và rồi chúng bình thường trở lại.

268
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
Nhưng cũng sẽ có những dao động lớn.

269
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
Thỉnh thoảng, bạn sẽ tạo ra một hành tinh,

270
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
một ngôi sao, hoặc một thiên hà

271
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
hoặc một trăm tỷ thiên hà.

272
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
Do đó Boltzmann nói,

273
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
chúng ta sẽ chỉ sống trong một phần của đa vũ trụ

274
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
trong phần tập hợp của các hạt dao động lớn vô hạn này,

275
00:10:30,000 --> 00:10:32,000
nơi cuộc sống có khả năng diễn ra.

276
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
Đó là khu vực có entropy thấp.

277
00:10:34,000 --> 00:10:37,000
Có lẽ vũ trụ của chúng ta chỉ là một trong số những thứ

278
00:10:37,000 --> 00:10:39,000
đôi lúc xuất hiện.

279
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
Giờ nhiệm vụ về nhà của bạn

280
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
là suy nghĩ thật sự về chuyện này, suy ngẫm ý nghĩa của nó.

281
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
Carl Sagan có lần đã nói một câu nổi tiếng

282
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
"để tạo ra một chiếc bánh táo

283
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
trước tiên bạn phải tạo ra cả vũ trụ."

284
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
Nhưng ông ấy không đúng đâu.

285
00:10:52,000 --> 00:10:55,000
Theo kịch bản của Botzmann, nếu bạn muốn làm bánh táo

286
00:10:55,000 --> 00:10:58,000
bạn chỉ phải chờ di chuyển ngẫu nhiên của các nguyên tử

287
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
tạo thành chiếc bánh táo cho bạn.

288
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
Điều đó sẽ xuất hiện thường xuyên hơn nhiều

289
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
so với chuyển động của các nguyên tử

290
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
tạo thành vườn táo

291
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
tạo thành ít đường và lò nướng

292
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
để rồi tạo thành chiếc bánh táo cho bạn.

293
00:11:10,000 --> 00:11:13,000
Vậy là kịch bản này có những dự đoán.

294
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
Và các dự đoán là

295
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
những dao động giúp tạo ra chúng ta là tối thiểu.

296
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
Kể cả nếu bạn hình dung rằng căn phòng hiện chúng ta đang ở đây

297
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
tồn tại, là thực và chúng ta ở đây,

298
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
và chúng ta có không chỉ ký ức

299
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
mà còn cảm giác rằng có điều gì đó bên ngoài kia

300
00:11:27,000 --> 00:11:31,000
được gọi là Caltech, là nước Mỹ, là Ngân Hà.

301
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
việc những ấn tượng đó dao động ngẫu nhiên trong não của bạn dễ hơn nhiều

302
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
so với việc chúng thực sự dao động ngẫu nhiên

303
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
ở Caltech, ở Mỹ và trong thiên hà.

304
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
Tin tốt là

305
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
bởi kịch bản này không phản ánh sự thực, nó không đúng.

306
00:11:44,000 --> 00:11:47,000
Cái kịch bản dự đoán rằng chúng ta sẽ là dao động tối thiểu.

307
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
Thậm chí nếu bạn bỏ thiên hà của chúng ta ra

308
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
bạn sẽ không có cả trăm tỷ thiên hà khác.

309
00:11:51,000 --> 00:11:53,000
Và Feynman cũng hiểu điều này.

310
00:11:53,000 --> 00:11:57,000
Feynman nói, "Từ giả thuyết rằng thế giới là một dao động

311
00:11:57,000 --> 00:11:59,000
tất cả các dự đoán cho thấy

312
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
nếu chúng ta nhìn vào một phần thế giới nơi ta chưa từng thấy trước đây,

313
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
chúng ta sẽ thấy nó hỗn độn, và không giống phần chúng ta vừa nhìn -

314
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
đó là entropy cao.

315
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
Nếu trật tự của chúng ta là do dao động

316
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
chúng ta sẽ không trông chờ trật tự ở bất cứ đâu ngoại trừ nơi ta vừa chú ý.

317
00:12:09,000 --> 00:12:13,000
Do vậy chúng ta kết luận vũ trụ không phải là một dao động."

318
00:12:13,000 --> 00:12:16,000
Ồ, tốt quá. Câu hỏi là vậy thì câu trả lời đúng là gì?

319
00:12:16,000 --> 00:12:18,000
Nếu vũ trụ không phải là một dao động

320
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
vậy tại sao vũ trụ buổi ban đầu lại có entropy thấp?

321
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
Và tôi rất muốn nói cho bạn câu trả lời, nhưng mà hết giờ mất rồi.

322
00:12:24,000 --> 00:12:26,000
(Cười)

323
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
Đây là vũ trụ mà chúng tôi kể cho bạn

324
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
so với vũ trụ thật sự tồn tại.

325
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
Tôi mới chỉ cho bạn tấm hình này.

326
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
Vũ trụ đang phình ra trong suốt 10 tỷ năm qua hoặc tầm đó.

327
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
Nó đang nguội đi.

328
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
Nhưng giờ chúng ta biết đủ về tương lai của vũ trụ

329
00:12:38,000 --> 00:12:40,000
để có thể nói nhiều hơn.

330
00:12:40,000 --> 00:12:42,000
Nếu năng lượng tối còn ở xung quanh,

331
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
các ngôi sao xung quanh chúng ta sẽ dùng hết nhiên liệu hạt nhân của chúng, và sẽ ngừng cháy.

332
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Chúng sẽ sụp thành các hố đen.

333
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
Chúng ta sẽ sống trong một vũ trụ

334
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
không có gì ngoại trừ các hố đen.

335
00:12:51,000 --> 00:12:55,000
Vũ trụ đó sẽ kéo dài 10 mũ 100 năm -

336
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
lâu hơn nhiều vũ trụ bé nhỏ của chúng ta đã sống.

337
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Tương lai sẽ dài hơn nhiều so với quá khứ.

338
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Nhưng kể cả các hố đen cũng không kéo dài vĩnh viễn.

339
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
Chúng sẽ tàn lụi

340
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
và chúng ta sẽ không còn gì ngoài chân không.

341
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
Về cơ bản, chân không đó kéo dài vĩnh viễn.

342
00:13:09,000 --> 00:13:12,000
Tuy nhiên, bạn chú ý là chân không phát ra bức xạ

343
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
thực sự có các dao động nhiệt

344
00:13:14,000 --> 00:13:16,000
và nó chuyển hóa trong

345
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
tất cả những kết hợp khả dĩ khác nhau

346
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
của các góc độ tự do tồn tại trong chân không.

347
00:13:21,000 --> 00:13:23,000
Vì thế kể cả nếu vũ trụ kéo dài vĩnh viễn

348
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
sẽ chỉ có một số nhất định những thứ

349
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
có khả năng xảy ra trong vũ trụ.

350
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Tất cả chúng diễn ra qua một giai đoạn thời gian

351
00:13:29,000 --> 00:13:32,000
tương đương với 10 mũ 10 mũ 120 năm.

352
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Đây là hai câu hỏi dành cho bạn.

353
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
Thứ nhất: Nếu vũ trụ kéo dài tới 10 mũ 10 mũ 120 năm

354
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
vậy thì tại sao chúng ta lại được sinh ra

355
00:13:39,000 --> 00:13:42,000
trong 14 tỷ năm đầu tiên

356
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
trong ánh hồng ấm áp, dễ chịu của Vụ Nổ Lớn?

357
00:13:45,000 --> 00:13:47,000
Tại sao chúng ta không sinh ra trong chân không?

358
00:13:47,000 --> 00:13:49,000
Bạn có thể nói, "Ồ làm gì có gì mà sống,"

359
00:13:49,000 --> 00:13:51,000
nhưng điều đó không đúng.

360
00:13:51,000 --> 00:13:53,000
Bạn có thể là một dao động ngẫu nhiên xuất hiện từ hư không.

361
00:13:53,000 --> 00:13:55,000
Sao lại không như thế?

362
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
Thêm công việc về nhà cho bạn.

363
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
Như tôi đã nói, không hẳn là tôi biết câu trả lời.

364
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
Tôi đang trình bày cho bạn kịch bản ưa thích của tôi.

365
00:14:02,000 --> 00:14:05,000
Hoặc mọi chuyện đơn giản là như thế. Chẳng có giải thích nào cả.

366
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
Đây là sự thật tàn bạo về vũ trụ

367
00:14:07,000 --> 00:14:10,000
mà bạn nên biết để chấp nhận và đừng hỏi nữa.

368
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Hoặc có thể là Vụ Nổ Lớn

369
00:14:13,000 --> 00:14:15,000
không phải khởi đầu của vũ trụ.

370
00:14:15,000 --> 00:14:18,000
Một quả trứng, một quả trứng lành lặn, là một dạng entropy thấp,

371
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
tuy nhiên, khi chúng ta mở tủ lạnh

372
00:14:20,000 --> 00:14:22,000
chúng ta không nói, "A, ngạc nhiên làm sao

373
00:14:22,000 --> 00:14:24,000
lại thấy dạng entropy thấp này trong tủ lạnh nhà mình."

374
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
Đó là bởi quả trứng không phải là một hệ kín;

375
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
nó chui ra từ con gà.

376
00:14:29,000 --> 00:14:33,000
Biết đâu vũ trụ chui ra từ một con gà vũ trụ.

377
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
Biết đâu có một thứ gì đó tự nhiên,

378
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
qua sự phát triển của các quy luật vật lý

379
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
tạo ra cái gốc của vũ trụ, như vũ trụ của chúng ta

380
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
có dạng entropy thấp.

381
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
Nếu điều này là thật thì nó đã diễn ra nhiều hơn một lần;

382
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
chúng ta có thể là một phần của đa vũ trụ lớn hơn nhiều.

383
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
Đó là kịch bản ưa thích của tôi.

384
00:14:49,000 --> 00:14:52,000
Các nhà tổ chức đã yêu cầu tôi kết thúc bằng một suy đoán táo bạo.

385
00:14:52,000 --> 00:14:54,000
Suy đoán táo bạo của tôi

386
00:14:54,000 --> 00:14:57,000
là dứt khoát tôi sẽ được xác nhận bởi lịch sử.

387
00:14:57,000 --> 00:14:59,000
Và 50 năm nữa tính từ bây giờ,

388
00:14:59,000 --> 00:15:02,000
tất cả những ý tưởng ngông cuồng hiện tại của tôi sẽ được chấp nhận như lẽ phải

389
00:15:02,000 --> 00:15:05,000
bởi giới khoa học và cộng đồng không chuyên môn.

390
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
Tất cả chúng ta sẽ tin rằng vũ trụ bé nhỏ của chúng ta

391
00:15:07,000 --> 00:15:10,000
chỉ là một phần nhỏ của đa vũ trụ lớn hơn nhiều.

392
00:15:10,000 --> 00:15:13,000
Và hay hơn nữa, chúng ta sẽ hiểu điều gì đã diễn ra trong Vụ Nổ Lớn

393
00:15:13,000 --> 00:15:15,000
về mặt giả thuyết

394
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
chúng ta sẽ có thể so sánh với những gì quan sát được.

395
00:15:17,000 --> 00:15:19,000
Đây chỉ là dự đoán. Tôi có thể sai.

396
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
Nhưng chúng ta, loài người, đã và đang suy nghĩ

397
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
về việc vũ trụ như thế nào

398
00:15:23,000 --> 00:15:26,000
tại sao nó lại như vậy, trong suốt nhiều, nhiều năm.

399
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
Thật háo hức khi nghĩ rằng cuối cùng một ngày nào đó, chúng ta có thể biết câu trả lời.

400
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
Cảm ơn.

401
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
(Vỗ tay)