WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Vũ trụ

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
thật sự rất lớn.

00:00:04.000 --> 00:00:07.000
Chúng ra sống trong một thiên hà có tên gọi là Ngân Hà.

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
Có khoảng một trăm tỷ ngôi sao trong Ngân Hà.

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
Và nếu bạn cầm một chiếc máy ảnh

00:00:12.000 --> 00:00:14.000
hướng nó ra một phần bất kỳ của bầu trời

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
và giữ cửa chớp mở

00:00:16.000 --> 00:00:19.000
chừng nào máy ảnh của bạn còn được gắn với Kính Thiên Văn Vũ Trụ Hubble

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
nó sẽ cho thấy thứ như thế này.

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
Mỗi một đốm màu nho nhỏ ở đây

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
là một thiên hà xấp xỉ cỡ Ngân Hà của chúng ta -

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
nghĩa là một trăm tỷ ngôi sao nằm trong mỗi đốm màu đó.

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
Có tới khoảng một trăm tỷ thiên hà

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
trong vũ trụ biểu kiến.

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
100 tỷ là con số duy nhất bạn cần biết.

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
Tuổi của vũ trụ, tính từ Vụ Nổ Lớn cho tới nay,

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
là một trăm tỷ năm xét theo tuổi chó.

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
(Cười)

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
Điều đó sẽ cho bạn biết về vị trí của chúng ta trong vũ trụ.

NOTE Paragraph

00:00:46.000 --> 00:00:48.000
Việc bạn có thể làm với bức tranh cỡ này đơn giản là chiêm ngưỡng nó.

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
Đẹp tuyệt vời.

00:00:50.000 --> 00:00:53.000
Tôi thường tự hỏi: áp lực tiến hóa là cái gì

00:00:53.000 --> 00:00:56.000
đã khiến tổ tiên của chúng ta ở vùng Veldt - cái nôi của loài người - thích nghi và tiến hóa

00:00:56.000 --> 00:00:58.000
đến độ có thể thật sự thưởng thức bức hình về các thiên hà

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
khi mà họ chẳng có gì cả.

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
Nhưng chúng ta cũng muốn hiểu điều đó.

00:01:02.000 --> 00:01:06.000
Với vai trò nhà vũ trụ học, tôi muốn hỏi: tại sao sao vũ trụ lại như thế này?

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
Một manh mối quan trọng chúng ta có, đó là vũ trụ biến đổi theo thời gian.

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
Nếu bạn nhìn một trong số các thiên hà này và đo vận tốc của nó,

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển xa khỏi bạn.

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
Và nếu bạn nhìn một thiên hà ở xa hơn,

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển nhanh hơn.

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
Vì vậy chúng ta nói vũ trụ đang phình ra.

NOTE Paragraph

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
Dĩ nhiên, điều đó có nghĩa là trong quá khứ,

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
mọi thứ gần nhau hơn.

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
Trong quá khứ, vũ trụ đông đúc hơn,

00:01:26.000 --> 00:01:28.000
và cũng nóng hơn.

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
Nếu bạn dồn mọi thứ lại với nhau, nhiệt độ sẽ tăng lên.

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Cái đó dễ hiểu.

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Điều khó hiểu là

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
vũ trụ trong những thời khắc đầu tiên, gần Vụ Nổ Lớn,

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
lại rất, rất mịn.

00:01:39.000 --> 00:01:41.000
Có thể bạn nghĩ rằng điều đó chẳng có gì phải ngạc nhiên.

00:01:41.000 --> 00:01:43.000
Không khí trong căn phòng này rất mịn.

00:01:43.000 --> 00:01:46.000
Bạn có thể nói "Ừ, có lẽ mọi thứ tự làm chúng mịn ra."

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
Nhưng các điều kiện gần Vụ Nổ Lớn rất, rất khác

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
so với các điều kiện của không khí trong căn phòng này.

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
Cụ thể là mọi thứ đậm đặc hơn nhiều.

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
Lực hấp dẫn của mọi thứ

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
mạnh hơn nhiều tại thời điểm gần Vụ Nổ Lớn.

NOTE Paragraph

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
Điều bạn phải nghĩ đến là

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
chúng ta có một vũ trụ với một trăm tỷ thiên hà,

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
mỗi thiên hà chứa một trăm tỷ sao.

00:02:03.000 --> 00:02:06.000
Trong những thời khắc đầu tiên, cả trăm tỷ thiên hà đó

00:02:06.000 --> 00:02:09.000
được nén lại trong một phạm vi lớn cỡ này -

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
nghĩa đen đấy, ở những thời điểm đầu tiên.

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
Và bạn phải hình dung rằng việc nén lại đó

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
không có một lỗi nào,

00:02:15.000 --> 00:02:17.000
không có bất kỳ điểm nhỏ nào

00:02:17.000 --> 00:02:19.000
lại có nhiều hơn một vài nguyên tử hơn điểm khác.

00:02:19.000 --> 00:02:22.000
Bởi nếu thế, chúng sẽ đổ sụp dưới tác dụng của lực hấp dẫn

00:02:22.000 --> 00:02:24.000
tạo thành một hố đen khổng lồ.

00:02:24.000 --> 00:02:27.000
Giữ cho vũ trụ hết sức mịn ở thời điểm ban đầu

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
không hề dễ, đó là một sự sắp xếp tinh vi.

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
Đấy là manh mối

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
cho thấy vũ trụ buổi ban đầu không phải được sắp xếp ngẫu nhiên.

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Có điều gì đó đã khiến mọi sự theo hướng ấy.

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
Chúng ta muốn biết đó là gì.

NOTE Paragraph

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
Một phần hiểu biết của chúng ta về điều này được đưa ra bởi Ludwig Boltzmann,

00:02:40.000 --> 00:02:43.000
nhà vật lý học người Áo ở thế kỷ 19.

00:02:43.000 --> 00:02:46.000
Đóng góp của Boltzmann là ở chỗ ông ấy giúp ta hiểu về entropy.

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
Bạn đã nghe về entropy.

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
Nó là tính ngẫu nhiên, tính lộn xộn, tính hỗn loạn của một số hệ thống.

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
Boltzmann đã đưa ra một công thức -

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
hiện giờ được khắc trên bia mộ của ông -

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
công thức giúp định lượng entropy.

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Về cơ bản mà nói

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
entropy là số lượng các cách

00:03:01.000 --> 00:03:04.000
mà chúng ta có thể sắp xếp các hợp phần của hệ thống sao cho bạn không chú ý,

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
sao cho nhìn bằng mắt thường nó không hề thay đổi.

00:03:06.000 --> 00:03:08.000
Nếu xét về không khí trong phòng này,

00:03:08.000 --> 00:03:11.000
bạn không chú ý đến từng nguyên tử đơn lẻ.

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
Một tổ hợp entropy thấp

00:03:13.000 --> 00:03:15.000
là tổ hợp mà chỉ có một số cách sắp xếp để nó trông y hệt như thế.

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
Một tổ hợp entropy cao

00:03:17.000 --> 00:03:19.000
là tổ hợp có nhiều cách sắp xếp để trông nó không đổi.

00:03:19.000 --> 00:03:21.000
Đây là kiến thức có tính quan trọng chủ yếu,

00:03:21.000 --> 00:03:23.000
vì nó giúp ta giải thích

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
nguyên lý thứ hai của nhiệt động lực học -

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
nguyên lý nói rằng entropy tăng trong vũ trụ,

00:03:28.000 --> 00:03:30.000
hoặc trong một phần riêng rẽ của vũ trụ.

NOTE Paragraph

00:03:30.000 --> 00:03:32.000
Lý do của sự tăng entropy

00:03:32.000 --> 00:03:35.000
đơn giản là bởi có nhiều hơn nhiều các cách

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
để đạt mức entropy cao hơn là entropy thấp.

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
Đây là một hiểu biết tuyệt vời,

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
nhưng nó bỏ qua điều gì đó.

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
Nhân tiện đây, hiểu biết về sự tăng entropy này

00:03:43.000 --> 00:03:46.000
nằm sau cái mà chúng ta gọi là mũi tên thời gian,

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
sự khác biệt giữa quá khứ và tương lai

00:03:48.000 --> 00:03:50.000
Mọi sự khác biệt

00:03:50.000 --> 00:03:52.000
giữa quá khứ và tương lai

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
là bởi entropy đang tăng lên -

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
thực tế là bạn có thể nhớ quá khứ chứ không phải tương lai.

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
Thực tế là bạn được sinh ra, rồi sống, rồi chết,

00:04:00.000 --> 00:04:02.000
luôn luôn theo thứ tự đó,

00:04:02.000 --> 00:04:04.000
là bởi entropy đang tăng lên.

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
Boltzmann giải thích rằng nếu bắt bắt đầu với entropy thấp,

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
thì lẽ tự nhiên là nó tăng lên,

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
bởi vì có nhiều hơn các cách để đạt entropy cao.

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
Điều mà ông ấy không giải thích là

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
tại sao ban đầu entropy lại thấp như vậy.

NOTE Paragraph

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
Cái thực tế rằng entropy của vũ trụ thấp

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
là sự phản ánh cho thực tế

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
là vũ trụ buổi ban đầu rất, rất mịn.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Chúng ta muốn hiểu điều đó.

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
Đấy là việc của các nhà vũ trụ học chúng tôi.

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
Không may, đó không thật sự là chủ đề

00:04:28.000 --> 00:04:30.000
mà chúng tôi đã dành đủ sự chú ý cho.

00:04:30.000 --> 00:04:32.000
Đấy không phải là một trong những điều đầu tiên người ta sẽ nói,

00:04:32.000 --> 00:04:34.000
nếu bạn hỏi một nhà vũ trụ học hiện đại,

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
"Những vấn đề nào chúng ta đang cố gắng giải quyết vậy?"

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
Một trong số những người hiểu rằng đây là một vấn đề

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
là Richard Feynman.

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
50 năm trước, ông ấy đã trình bày một loạt các bài giảng khác nhau,

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
Ông đã trình bày các bài giảng nổi tiếng

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
thứ đã trở thành "Đặc tính của nguyên lý vật lý."

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
Ông giảng cho sinh viên Caltech

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
và chúng trở thành "Bài giảng Feynman về Vật lý."

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
Ông giảng cho sinh viên đã tốt nghiệp của Caltech

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
và chúng trở thành "Bài giảng Feynmann về Hấp dẫn."

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Trong mỗi một cuốn sách, mỗi một nhóm bài giảng,

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
ông nhấn mạnh vấn đề khó hiểu này:

00:04:59.000 --> 00:05:02.000
Tại sao vũ trụ ở buổi ban đầu lại có entropy nhỏ như vậy?

NOTE Paragraph

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
Và ông nói - Tôi không giả giọng đâu nhé -

00:05:04.000 --> 00:05:07.000
ông nói, "Vì lý do nào đó, vũ trụ ở một giai đoạn

00:05:07.000 --> 00:05:10.000
có entropy rất thấp bởi năng lượng nội tại của nó,

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
và từ lúc đó, entropy đã tăng lên.

00:05:12.000 --> 00:05:15.000
Mũi tên thời gian không thể được hiểu hoàn toàn

00:05:15.000 --> 00:05:18.000
cho tới khi bí ẩn về khởi đầu của lịch sử vũ trụ

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
được bóc tách xa hơn

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
đi từ suy đoán tới thấu hiểu."

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
Và đó là việc của chúng tôi.

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
Chúng ta muốn biết - câu hỏi đó từ 50 năm trước, bạn đang nghĩ "Chắc là

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
đến nay chúng ta đã tìm ra rồi."

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
Nói đến nay chúng ta đã tìm ra là không đúng.

NOTE Paragraph

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
Lý do khiến vấn đề tệ hơn

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
chứ không khá hơn

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
là bởi vì năm 1998

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
chúng ta phát hiện một điều cốt yếu của vụ trũ mà trước đó chưa biết.

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
Chúng ta biết rằng nó có gia tốc.

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
Vũ trụ không chỉ đang phình ra.

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
Nếu bạn nhìn thiên hà này, nó đang di chuyển ra xa.

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
Nếu bạn đi đến đến một tỷ năm sau và nhìn lại nó,

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
bạn sẽ thấy nó đang di chuyển nhanh hơn.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Tất cả các thiên hà đang di chuyển khỏi chúng ta càng ngày càng nhanh.

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
Vì vậy ta nói vũ trụ đang gia tốc dương.

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
Không như entropy thấp ở vũ trụ buổi ban đầu,

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
mặc dù chúng ta không biết câu trả lời cho điều này,

00:05:59.000 --> 00:06:01.000
ít nhất chúng ta có một lý thuyết hay có thể giải thích nó,

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
nếu lý thuyết này đúng,

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
đó là lý thuyết về năng lượng tối.

00:06:05.000 --> 00:06:08.000
Đấy là ý tưởng rằng chân không có năng lượng tự thân.

NOTE Paragraph

00:06:08.000 --> 00:06:11.000
Trong mỗi xentimét khối của không gian,

00:06:11.000 --> 00:06:13.000
bất kể có thứ gì hay không,

00:06:13.000 --> 00:06:15.000
bất kể có các hạt, vật chất, bức xạ hoặc cái gì khác hay không,

00:06:15.000 --> 00:06:18.000
vẫn có năng lượng, kể cả trong chính bản thân không gian.

00:06:18.000 --> 00:06:20.000
Và năng lượng này, theo Einstein,

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
giải phóng sức ép vào vũ trụ.

00:06:23.000 --> 00:06:25.000
Nó là xung lực vĩnh cửu

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
đã đẩy các thiên hà tách khỏi nhau.

00:06:27.000 --> 00:06:30.000
Bởi vì năng lượng tối, không như vật chất hay bức xạ,

00:06:30.000 --> 00:06:33.000
không mất dần khi vũ trụ phình ra.

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
Số năng lượng trong mỗi xentimét khối

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
giữ nguyên,

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
kể cả khi vũ trụ càng ngày càng lớn.

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
Điều này dẫn đến những hàm ý quan trọng

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
về việc vụ trụ sẽ ra sao trong tương lai.

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
Một điều là: vũ trụ sẽ phình mãi mãi.

NOTE Paragraph

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
Hồi tôi bằng tuổi bạn,

00:06:49.000 --> 00:06:51.000
chúng ta không biết vũ trụ sẽ tiếp diễn ra sao.

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
Một số người nghĩ rằng trong tương lai vũ trụ sẽ tái sụp đổ.

00:06:54.000 --> 00:06:56.000
Einstein tin vào ý tưởng này.

00:06:56.000 --> 00:06:59.000
Nhưng nếu có năng lượng tối, và nó không biến mất,

00:06:59.000 --> 00:07:02.000
thì vũ trụ sẽ cứ tiếp tục phình ra, mãi mãi và mãi mãi.

00:07:02.000 --> 00:07:04.000
14 tỷ năm đã tồn tại,

00:07:04.000 --> 00:07:06.000
100 tỷ năm theo tuổi chó,

00:07:06.000 --> 00:07:09.000
nhưng trong tương lai, số năm tồn tại là vô hạn.

00:07:09.000 --> 00:07:12.000
Trong lúc ấy, với tất cả ý nghĩa và mục đích,

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
đối với chúng ta, không gian vũ trụ có vẻ giới hạn.

00:07:14.000 --> 00:07:16.000
Không gian có thể giới hạn hoặc vô hạn,

00:07:16.000 --> 00:07:18.000
nhưng vì vũ trụ đang gia tốc,

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
nên có những phần của vũ trụ chúng ta không thể thấy

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
và sẽ không bao giờ thấy.

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
Có một phạm vi nhất định của không gian nơi chúng ta đến được

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
bao quanh bởi đường chân trời.

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Vì vậy mặc dù thời gian tiếp diễn mãi,

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
đối với chúng ta, không gian có giới hạn.

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
Điều cuối cùng, chân không có nhiệt độ.

NOTE Paragraph

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
Trong những năm 1970, Stephen Hawking đã cho chúng ta biết

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
rằng hố đen, mặc dầu bạn nghĩ nó đen,

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
lại thực sự phát ra bức xạ,

00:07:39.000 --> 00:07:41.000
khi bạn xét dưới góc độ cơ học lượng tử.

00:07:41.000 --> 00:07:44.000
Đường cong không-thời gian quanh hố đen

00:07:44.000 --> 00:07:47.000
mang tới dao động cơ học lượng tử

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
và hố đen phát xạ.

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
Tính toán tương tự một cách chính xác bởi Hawking và Gary Gibbons

00:07:52.000 --> 00:07:55.000
chỉ ra rằng, nếu có năng lượng tối trong chân không,

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
thì toàn bộ vũ trụ đều phát xạ.

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
Năng lượng trong chân không

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
mang tới các dao động lượng tử.

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
Và kể cả nếu vũ trụ sẽ trường tồn vĩnh viễn,

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
các vật chất và bức xạ thông thường mất dần đi,

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
sẽ luôn luôn còn một số bức xạ,

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
một số thăng giáng nhiệt,

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
kể cả trong chân không.

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
Vậy điều này có nghĩa là

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
vũ trụ giống như một hộp khí

00:08:17.000 --> 00:08:19.000
tồn tại vĩnh viễn.

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
Ồ, vậy thì hàm ý của điều này là gì?

NOTE Paragraph

00:08:21.000 --> 00:08:24.000
Hàm ý đó được nghiên cứu bởi Boltzmann hồi thế kỷ 19.

00:08:24.000 --> 00:08:27.000
Ông nói, à, entropy tăng

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
bởi có nhiều hơn nhiều các cách

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
để vũ trụ có entropy cao hơn là có entropy thấp.

00:08:32.000 --> 00:08:35.000
Nhưng đấy là phát biểu mang tính xác suất.

00:08:35.000 --> 00:08:37.000
Nó chắc chắn sẽ tăng,

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
và xác suất lớn vô cùng.

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
Đó không phải là điều bạn cần lo lắng -

00:08:41.000 --> 00:08:45.000
như việc không khí trong phòng này sẽ tụ tập vào một góc và làm chúng ta chết nghẹt.

00:08:45.000 --> 00:08:47.000
Điều đó gần như không thể xảy ra.

00:08:47.000 --> 00:08:49.000
Trừ khi họ khóa cửa lại

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
và nhốt chúng ta ở đây mãi mãi,

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
điều đó sẽ xảy ra liền.

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
Mọi thứ được cho phép,

00:08:55.000 --> 00:08:58.000
mọi hình thể được cho phép có thể tạo ra bởi các phân tử trong căn phòng này,

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
sẽ dần dần được tạo ra.

NOTE Paragraph

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
Vì thế Boltzmann nói, nhìn kìa, bạn có thể bắt đầu với một vũ trụ

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
ở trạng thái cân bằng nhiệt.

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
Ông không biết về Vụ Nổ Lớn, không biết về sự phình của vũ trụ.

00:09:08.000 --> 00:09:11.000
Ông nghĩ rằng không gian và thời gian được giải thích theo Isaac Newton -

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
chúng là tuyệt đối, không bao giờ thay đổi.

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
Do đó ý tưởng của ông về vũ trụ tự nhiên

00:09:15.000 --> 00:09:18.000
là vũ trụ trong đó các phân tử khí trải đều ở mọi nơi -

00:09:18.000 --> 00:09:20.000
các phân tử trải đều.

00:09:20.000 --> 00:09:23.000
Nhưng nếu bạn là Boltzmann, bạn sẽ biết rằng, nếu bạn chờ đủ lâu,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
các dao động ngẫu nhiên của các phân tử đó

00:09:26.000 --> 00:09:28.000
đôi lúc sẽ đưa chúng

00:09:28.000 --> 00:09:30.000
tới dạng entropy thấp hơn.

00:09:30.000 --> 00:09:32.000
Và rồi, tất nhiên, xét theo lẽ thường,

00:09:32.000 --> 00:09:34.000
chúng sẽ phình trở lại.

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
Vậy là entropy không phải là luôn tăng -

00:09:36.000 --> 00:09:39.000
bạn có thể có các dao động chuyển thành entropy thấp

00:09:39.000 --> 00:09:41.000
các trạng thái được tổ chức cao hơn.

NOTE Paragraph

00:09:41.000 --> 00:09:43.000
Mà nếu điều đó là thật,

00:09:43.000 --> 00:09:45.000
thì Boltzmann đã phát minh ra

00:09:45.000 --> 00:09:47.000
hai ý tưởng nghe rất hiện đại -

00:09:47.000 --> 00:09:50.000
đó là đa vũ trụ và nguyên lý nhân quan.

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
Ông nói, vấn đề với cân bằng nhiệt

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
là chúng ta không thể sống ở đó.

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
Nhớ rằng, bản thân cuộc sống phụ thuộc vào mũi tên thời gian.

00:09:57.000 --> 00:09:59.000
Chúng ta sẽ không thể nào xử lý thông tin,

00:09:59.000 --> 00:10:01.000
chuyển hóa năng lượng, đi lại và trò chuyện,

00:10:01.000 --> 00:10:03.000
nếu chúng ta sống trong cân bằng nhiệt.

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
Vậy nếu bạn hình dung một vũ trụ vô cùng lớn

00:10:05.000 --> 00:10:07.000
một vũ trụ lớn vô hạn,

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
với các phần nhỏ ngẫu nhiên đâm vào nhau,

00:10:09.000 --> 00:10:12.000
thỉnh thoảng sẽ có các dao động nhỏ trong trạng thái entropy thấp,

00:10:12.000 --> 00:10:14.000
và rồi chúng bình thường trở lại.

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
Nhưng cũng sẽ có những dao động lớn.

00:10:16.000 --> 00:10:18.000
Thỉnh thoảng, bạn sẽ tạo ra một hành tinh,

00:10:18.000 --> 00:10:20.000
một ngôi sao, hoặc một thiên hà

00:10:20.000 --> 00:10:22.000
hoặc một trăm tỷ thiên hà.

00:10:22.000 --> 00:10:24.000
Do đó Boltzmann nói,

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
chúng ta sẽ chỉ sống trong một phần của đa vũ trụ

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
trong phần tập hợp của các hạt dao động lớn vô hạn này,

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
nơi cuộc sống có khả năng diễn ra.

00:10:32.000 --> 00:10:34.000
Đó là khu vực có entropy thấp.

00:10:34.000 --> 00:10:37.000
Có lẽ vũ trụ của chúng ta chỉ là một trong số những thứ

00:10:37.000 --> 00:10:39.000
đôi lúc xuất hiện.

NOTE Paragraph

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
Giờ nhiệm vụ về nhà của bạn

00:10:41.000 --> 00:10:43.000
là suy nghĩ thật sự về chuyện này, suy ngẫm ý nghĩa của nó.

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
Carl Sagan có lần đã nói một câu nổi tiếng

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
"để tạo ra một chiếc bánh táo

00:10:47.000 --> 00:10:50.000
trước tiên bạn phải tạo ra cả vũ trụ."

00:10:50.000 --> 00:10:52.000
Nhưng ông ấy không đúng đâu.

00:10:52.000 --> 00:10:55.000
Theo kịch bản của Botzmann, nếu bạn muốn làm bánh táo

00:10:55.000 --> 00:10:58.000
bạn chỉ phải chờ di chuyển ngẫu nhiên của các nguyên tử

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
tạo thành chiếc bánh táo cho bạn.

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
Điều đó sẽ xuất hiện thường xuyên hơn nhiều

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
so với chuyển động của các nguyên tử

00:11:04.000 --> 00:11:06.000
tạo thành vườn táo

00:11:06.000 --> 00:11:08.000
tạo thành ít đường và lò nướng

00:11:08.000 --> 00:11:10.000
để rồi tạo thành chiếc bánh táo cho bạn.

00:11:10.000 --> 00:11:13.000
Vậy là kịch bản này có những dự đoán.

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
Và các dự đoán là

00:11:15.000 --> 00:11:18.000
những dao động giúp tạo ra chúng ta là tối thiểu.

00:11:18.000 --> 00:11:21.000
Kể cả nếu bạn hình dung rằng căn phòng hiện chúng ta đang ở đây

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
tồn tại, là thực và chúng ta ở đây,

00:11:23.000 --> 00:11:25.000
và chúng ta có không chỉ ký ức

00:11:25.000 --> 00:11:27.000
mà còn cảm giác rằng có điều gì đó bên ngoài kia

00:11:27.000 --> 00:11:31.000
được gọi là Caltech, là nước Mỹ, là Ngân Hà.

00:11:31.000 --> 00:11:34.000
việc những ấn tượng đó dao động ngẫu nhiên trong não của bạn dễ hơn nhiều

00:11:34.000 --> 00:11:36.000
so với việc chúng thực sự dao động ngẫu nhiên

00:11:36.000 --> 00:11:39.000
ở Caltech, ở Mỹ và trong thiên hà.

NOTE Paragraph

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
Tin tốt là

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
bởi kịch bản này không phản ánh sự thực, nó không đúng.

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
Cái kịch bản dự đoán rằng chúng ta sẽ là dao động tối thiểu.

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
Thậm chí nếu bạn bỏ thiên hà của chúng ta ra

00:11:49.000 --> 00:11:51.000
bạn sẽ không có cả trăm tỷ thiên hà khác.

00:11:51.000 --> 00:11:53.000
Và Feynman cũng hiểu điều này.

00:11:53.000 --> 00:11:57.000
Feynman nói, "Từ giả thuyết rằng thế giới là một dao động

00:11:57.000 --> 00:11:59.000
tất cả các dự đoán cho thấy

00:11:59.000 --> 00:12:01.000
nếu chúng ta nhìn vào một phần thế giới nơi ta chưa từng thấy trước đây,

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
chúng ta sẽ thấy nó hỗn độn, và không giống phần chúng ta vừa nhìn -

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
đó là entropy cao.

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
Nếu trật tự của chúng ta là do dao động

00:12:07.000 --> 00:12:09.000
chúng ta sẽ không trông chờ trật tự ở bất cứ đâu ngoại trừ nơi ta vừa chú ý.

00:12:09.000 --> 00:12:13.000
Do vậy chúng ta kết luận vũ trụ không phải là một dao động."

00:12:13.000 --> 00:12:16.000
Ồ, tốt quá. Câu hỏi là vậy thì câu trả lời đúng là gì?

00:12:16.000 --> 00:12:18.000
Nếu vũ trụ không phải là một dao động

00:12:18.000 --> 00:12:21.000
vậy tại sao vũ trụ buổi ban đầu lại có entropy thấp?

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
Và tôi rất muốn nói cho bạn câu trả lời, nhưng mà hết giờ mất rồi.

NOTE Paragraph

00:12:24.000 --> 00:12:26.000
(Cười)

NOTE Paragraph

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
Đây là vũ trụ mà chúng tôi kể cho bạn

00:12:28.000 --> 00:12:30.000
so với vũ trụ thật sự tồn tại.

00:12:30.000 --> 00:12:32.000
Tôi mới chỉ cho bạn tấm hình này.

00:12:32.000 --> 00:12:34.000
Vũ trụ đang phình ra trong suốt 10 tỷ năm qua hoặc tầm đó.

00:12:34.000 --> 00:12:36.000
Nó đang nguội đi.

00:12:36.000 --> 00:12:38.000
Nhưng giờ chúng ta biết đủ về tương lai của vũ trụ

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
để có thể nói nhiều hơn.

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
Nếu năng lượng tối còn ở xung quanh,

00:12:42.000 --> 00:12:45.000
các ngôi sao xung quanh chúng ta sẽ dùng hết nhiên liệu hạt nhân của chúng, và sẽ ngừng cháy.

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
Chúng sẽ sụp thành các hố đen.

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
Chúng ta sẽ sống trong một vũ trụ

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
không có gì ngoại trừ các hố đen.

00:12:51.000 --> 00:12:55.000
Vũ trụ đó sẽ kéo dài 10 mũ 100 năm -

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
lâu hơn nhiều vũ trụ bé nhỏ của chúng ta đã sống.

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
Tương lai sẽ dài hơn nhiều so với quá khứ.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Nhưng kể cả các hố đen cũng không kéo dài vĩnh viễn.

00:13:01.000 --> 00:13:03.000
Chúng sẽ tàn lụi

00:13:03.000 --> 00:13:05.000
và chúng ta sẽ không còn gì ngoài chân không.

00:13:05.000 --> 00:13:09.000
Về cơ bản, chân không đó kéo dài vĩnh viễn.

00:13:09.000 --> 00:13:12.000
Tuy nhiên, bạn chú ý là chân không phát ra bức xạ

00:13:12.000 --> 00:13:14.000
thực sự có các dao động nhiệt

00:13:14.000 --> 00:13:16.000
và nó chuyển hóa trong

00:13:16.000 --> 00:13:18.000
tất cả những kết hợp khả dĩ khác nhau

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
của các góc độ tự do tồn tại trong chân không.

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
Vì thế kể cả nếu vũ trụ kéo dài vĩnh viễn

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
sẽ chỉ có một số nhất định những thứ

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
có khả năng xảy ra trong vũ trụ.

00:13:27.000 --> 00:13:29.000
Tất cả chúng diễn ra qua một giai đoạn thời gian

00:13:29.000 --> 00:13:32.000
tương đương với 10 mũ 10 mũ 120 năm.

NOTE Paragraph

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
Đây là hai câu hỏi dành cho bạn.

00:13:34.000 --> 00:13:37.000
Thứ nhất: Nếu vũ trụ kéo dài tới 10 mũ 10 mũ 120 năm

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
vậy thì tại sao chúng ta lại được sinh ra

00:13:39.000 --> 00:13:42.000
trong 14 tỷ năm đầu tiên

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
trong ánh hồng ấm áp, dễ chịu của Vụ Nổ Lớn?

00:13:45.000 --> 00:13:47.000
Tại sao chúng ta không sinh ra trong chân không?

00:13:47.000 --> 00:13:49.000
Bạn có thể nói, "Ồ làm gì có gì mà sống,"

00:13:49.000 --> 00:13:51.000
nhưng điều đó không đúng.

00:13:51.000 --> 00:13:53.000
Bạn có thể là một dao động ngẫu nhiên xuất hiện từ hư không.

00:13:53.000 --> 00:13:55.000
Sao lại không như thế?

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
Thêm công việc về nhà cho bạn.

NOTE Paragraph

00:13:58.000 --> 00:14:00.000
Như tôi đã nói, không hẳn là tôi biết câu trả lời.

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
Tôi đang trình bày cho bạn kịch bản ưa thích của tôi.

00:14:02.000 --> 00:14:05.000
Hoặc mọi chuyện đơn giản là như thế. Chẳng có giải thích nào cả.

00:14:05.000 --> 00:14:07.000
Đây là sự thật tàn bạo về vũ trụ

00:14:07.000 --> 00:14:10.000
mà bạn nên biết để chấp nhận và đừng hỏi nữa.

00:14:11.000 --> 00:14:13.000
Hoặc có thể là Vụ Nổ Lớn

00:14:13.000 --> 00:14:15.000
không phải khởi đầu của vũ trụ.

00:14:15.000 --> 00:14:18.000
Một quả trứng, một quả trứng lành lặn, là một dạng entropy thấp,

00:14:18.000 --> 00:14:20.000
tuy nhiên, khi chúng ta mở tủ lạnh

00:14:20.000 --> 00:14:22.000
chúng ta không nói, "A, ngạc nhiên làm sao

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
lại thấy dạng entropy thấp này trong tủ lạnh nhà mình."

00:14:24.000 --> 00:14:27.000
Đó là bởi quả trứng không phải là một hệ kín;

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
nó chui ra từ con gà.

00:14:29.000 --> 00:14:33.000
Biết đâu vũ trụ chui ra từ một con gà vũ trụ.

00:14:33.000 --> 00:14:35.000
Biết đâu có một thứ gì đó tự nhiên,

00:14:35.000 --> 00:14:38.000
qua sự phát triển của các quy luật vật lý

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
tạo ra cái gốc của vũ trụ, như vũ trụ của chúng ta

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
có dạng entropy thấp.

00:14:42.000 --> 00:14:44.000
Nếu điều này là thật thì nó đã diễn ra nhiều hơn một lần;

00:14:44.000 --> 00:14:47.000
chúng ta có thể là một phần của đa vũ trụ lớn hơn nhiều.

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
Đó là kịch bản ưa thích của tôi.

NOTE Paragraph

00:14:49.000 --> 00:14:52.000
Các nhà tổ chức đã yêu cầu tôi kết thúc bằng một suy đoán táo bạo.

00:14:52.000 --> 00:14:54.000
Suy đoán táo bạo của tôi

00:14:54.000 --> 00:14:57.000
là dứt khoát tôi sẽ được xác nhận bởi lịch sử.

00:14:57.000 --> 00:14:59.000
Và 50 năm nữa tính từ bây giờ,

00:14:59.000 --> 00:15:02.000
tất cả những ý tưởng ngông cuồng hiện tại của tôi sẽ được chấp nhận như lẽ phải

00:15:02.000 --> 00:15:05.000
bởi giới khoa học và cộng đồng không chuyên môn.

00:15:05.000 --> 00:15:07.000
Tất cả chúng ta sẽ tin rằng vũ trụ bé nhỏ của chúng ta

00:15:07.000 --> 00:15:10.000
chỉ là một phần nhỏ của đa vũ trụ lớn hơn nhiều.

00:15:10.000 --> 00:15:13.000
Và hay hơn nữa, chúng ta sẽ hiểu điều gì đã diễn ra trong Vụ Nổ Lớn

00:15:13.000 --> 00:15:15.000
về mặt giả thuyết

00:15:15.000 --> 00:15:17.000
chúng ta sẽ có thể so sánh với những gì quan sát được.

00:15:17.000 --> 00:15:19.000
Đây chỉ là dự đoán. Tôi có thể sai.

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
Nhưng chúng ta, loài người, đã và đang suy nghĩ

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
về việc vũ trụ như thế nào

00:15:23.000 --> 00:15:26.000
tại sao nó lại như vậy, trong suốt nhiều, nhiều năm.

00:15:26.000 --> 00:15:29.000
Thật háo hức khi nghĩ rằng cuối cùng một ngày nào đó, chúng ta có thể biết câu trả lời.

NOTE Paragraph

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:15:31.000 --> 00:15:33.000
(Vỗ tay)